چسب صنعتی و کاربرد آن
چسب یکی از اجزاء یا بهتر بگوییم، موادی است که با صنعت گره خورده است و بدون وجود این ماده مهم، بسیاری از صنایع و محصولات نمی‌توانستند به فعالیت خود ادامه دهند.
چسب ماده‌ای است که معمولا برای اتصال دو یا چند سطح مختلف به یکدیگر از آن استفاده می‌کنند. چسب‌های صنعتی معمولا از قدرت چسبندگی بالاتری برخوردارند و به همین دلیل برای مصارف حرفه‌ای و سنگین مورد توجه قرار می‌گیرند. چسب صنعتی انواع مختلفی دارد که هر کدام از آنها با مکانیزم خاصی سطوح متفاوت را به یکدیگر متصل می‌کنند.
برای مثال، برخی از چسب‌های صنعتی از طریق اتصال فیزیکی یا نیروی بین سطحی این کار را انجام می‌دهند و برخی دیگر نیز با استفاده از واکنش‌های شیمیایی نظیر پیوندهای واندروالسی سطوح را به یکدیگر محکم می‌کنند.
چسب‌های صنعتی به‌طور کلی یکی از پرکاربردترین موادی هستند که در صنایع مختلف به‌کار می‌روند و معمولا اکثر افراد با یک یا چند نوع چسب صنعتی آشنایی دارند. اما این محصولات تنوع بالایی هم دارند و به همین جهت گاهی اوقات انتخاب چسب مناسب می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
چسب صنعتی از چه چیزی ساخته می‌شود؟
ماده اولیه‌ای که برای ساخت چسب‌های صنعتی استفاده می‌شود در واقع مواد پلیمری هستند.
پلیمرهای مصنوعی نظیر اپوکسی، رزین‌های آمینی، فنولی و سیلیکونی، پلی‌اورتان، نئوپرن، پلی سولفیدها، پلی وینیل استات، پلی اکریلیت‌ها و موارد دیگر، از جمله مواد اولیه‌ای هستند که امروز به‌طور گسترده‌ای برای ساخت انواع چسب صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این پلیمرها با یکدیگر پیوندهای کووالانسی بسیار محکمی برقرار می‌کنند و خاصیت چسبندگی زیاد این نوع از چسب‌ها در واقع به همین علت است.
برای مطالعه مقالات مرتبط
ماده مهم دیگری که تقریبا در اکثر چسب‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد حلال‌ها هستند. حلال‌ها باعث ایجاد گرانروی یا ویسکوزیته در چسب‌ها می‌شود.
ترکیبات پایدارکننده، مواد پرکننده، تغلیظ کننده، نرم‌کننده و مواد ضد کف از دیگر ترکیباتی هستند که در چسب‌های صنعتی به‌کار می‌روند.
کاربرد چسب صنعتی
همان‌طور که اشاره کردیم اکثر افراد به‌خصوص آقایان در طول زندگی خود با حداقل یک نوع چسب صنعتی آشنایی پیدا می‌کنند.
اگر تا حالا درگیر کارهای ساختمانی، تعمیرات و یا مواردی از این دست شده باشید، احتمالا برای خرید چسب صنعتی اقدام کرده‌اید.
از چسب‌های صنعتی در بسیاری از صنایع مانند کفش، کارتن‌سازی، مبل‌سازی و یا صنایع بزرگ‌تر و جدی‌تری مانند خودروسازی و هواپیماسازی به‌صورت روزمره استفاده می‌شود.
یکی از اولین بخش‌هایی از صنعت که به استفاده از چسب‌های صنعتی روی آورد، صنعت هوا و فضا بود که با به‌کارگیری این ماده شیمیایی توانست پیشرفت زیادی را در تولید هواپیماها و تجهیزات هوانوردی تجربه کند.
ساختار مستحکم چسب صنعتی و مقاومت بالایی که در برابر فرسودگی ارائه می‌دهد باعث شده است تا صنعت دائما به این ماده نیاز داشته باشد.
شاید پیش خود گمان کنید چسب کارش چسباندن است! بله درست است، اما چسب‌های صنعتی کاربردهای متنوعی دارند که صرفا به این موضوع محدود نمی‌شود.
برای مثال، چسب‌های درزگیری وجود دارند که می‌توان درز کاشی‌ها و سطوح مختلف را با آنها پر کرد و یا در برابر اکسیداسیون و خوردگی، عایق یا اصطلاحا آب‌بندی کرد.
برخی از چسب‌های صنعتی برای عایق‌سازی گرمایی و الکتریکی و یا پر کردن شیارهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. چسب‌های صنعتی معمولا محدودیت خاصی ندارند و اگر گزینه مناسبی را انتخاب کرده باشید می‌توان با آنها سطوح فلزی، پلاستیکی، کامپوزیتی، فوم، الاستومری، چوب، شیشه، سرامیک و هر آن‌چیزی که فکرش را بکنید به یکدیگر چسباند.
برای مطالعه مقالات مرتبط
انواع چسب صنعتی
معمولا چسب‌های صنعتی براساس ترکیب شیمیایی، کاربرد یا مکانیزم چسباندن سطوح مختلف طبقه‌بندی می‌شوند.
از نظر شیمیایی، انواع سیلیکونی، اپوکسی و پلی‌اورتانی از رایج‌ترین چسب‌های صنعتی موجود در بازار محسوب می‌شوند. از این نوع چسب صنعتی می‌توان به چسب مخصوص آهن، کاغذ، شیشه، سنگ، چوب و غیره اشاره کرد.
چسب‌های صنعتی از نظر نوع کاربرد به دو دسته ساختاری و غیرساختاری تقسیم می‌شوند. چسب‌های ساختاری برای اتصال اجزای سازنده سازه‌هایی که تحت نیروی زیادی می‌دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این نوع چسب‌ها سطوح را به‌خوبی در کنار یکدیگر نگه می‌دارند و در برابر نیروهای کششی، فشاری و یا برشی مقاومت خوبی دارند.
اما در سمت مقابل، چسب‌های غیرساختاری برای اتصالات ضعیف و نه‌چندان محکم مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این نوع چسب‌ها در برابر نیروهای خارجی مقاومت بسیار کمی دارند و معمولا برای نصب کف‌پوش، کاغذ دیواری، آب‌بندی، بتونه‌کاری، جلوگیری از نفوذ گاز یا مواردی از این دست به‌کار می‌روند.
چطور چسب صنعتی یا ساختاری انتخاب کنیم؟
برای انتخاب چسب مناسب، باید ابتدا بررسی کنید ببینید چسب مورد نظر، با جنس و متریالی که می‌خواهید بچسبانید سازگار است یا خیر.
همچنین باید شرایط محیطی را نیز در نظر بگیرید، همچون دمای محیط (حداقل و حداکثر)، میزان رطوبت، میزان حضور فرابنفش، میزان تماس با مواد شیمیایی مختلف همچون مواد شوینده یا اسید و گرد و غبار، که می‌تواند روی کیفیت چسبندگی تاثیرگذار باشد.
همچنین چسب انتخابی شما باید با میزان فشاری که قرار است به آن قطعه‌ی چسب خورده وارد شود (مواردی همچون بار وارده‌ی دائم، لرزش، ضربه، تنش، خم شدن و غیره) و به خصوص از نظر مقاومت در برابر کنده شدن و پوست پوست شدن، سازگار باشد.
همچنین باید زمان کار را در نظر داشته باشید. به طور مثال زمانی که ممکن است برای قرارگیری صحیح المان‌هایی که می‌چسبانید مورد نیاز باشد. همچنین زمان نهایی مورد نیاز برای خشک شدن چسب، یعنی زمانی که لازم است صبر کنید تا مونتاژ شما در شرایط عادی قابل استفاده شود نیز مهم است. به عنوان یک قانون کلی چسب‌های دو قلو یا دو بخشی زمان کار کمتری دارند و زمان خشک شدن آنها نیز کمتر از چسب‌های تک است. چسب های سیانواکریلات که زمان خشک شدن آنها چند ثانیه است، یک مورد استثنا است. در نهایت باید بررسی کنید که چسب منتخب شما، با استانداردهای مونتاژ مورد نظر سازگار است.
انواع مختلف چسب های صنعتی
چسب اپوکسی :
چسب های اپوکسی دارای ویژگی های زیر می باشند :
- مقاومت مکانیکی خوب در برابر تنش یا کشش
- مقاومت خوب در برابر دمای شدید
- مقاومت شیمیایی خوب
- امکان معکوس کردن چسب‌کاری
- کمبود انعطاف پذیری زیر امواج UV ماندگاری خوبی ندارد
- در زمان پلیمرسازی کوچک می‌شود
- گران قیمت
از چسب های اپوکسی در موارد زیر استفاده می شود :
شیشه ،فلز ،سیمان ،چوب ،لاستیک ،سرامیک ،پرسلان ،چرم ،پلی‌کربنات ،پلی‌استر، PVC سخت ،پلی‌اورتان گسترده
کاربردهای این نوع چسب در هوافضا ،خودروسازی ،الکترونیک ،ترابری دریایی می باشد.
چسب اکریلیک :
این نوع چسب با متریالی مانند فلز ،پلی‌کربنات ،پلی‌آمید ،پلی‌استر ،پلاستیک سازگاری دارد. از ویژگی های آن مقاومت کششی و تنشی خوب ،توانایی خوب برای پر کردن درزها را می توان نام برد. چسب اکریلیک بیشتر در صنعت مکانیک کاربرد دارد.
چسب اکریلیک آناروبیک :
با فلز سازگاری دارد و مناسب برای مونتاژ سیلندری، مقاومت تنشی خوب مقاومت در برابر حلال ها، مقاومت محدود گرمایی می باشد. در مکانیک کاربرد دارد.
چسب اکریلیک سیانواکریلات :
با پلاستیک،پلیمر ،فلز ،فایبرگلاس، سرامیک، مقوا،لاستیک سازگاری دارد و مناسب برای مونتاژ قطعات کوچک، قابل استفاده روی سطوح مسطح، قدرت تنشی بالا،مقاومت خوب در برابر حلال‌ها، محل اتصال شفاف، مقاومت ضعیف در برابر دما، مقاومت ضعیف در برابر ضربه می باشد. در مکانیک، نمونه‌سازی اولیه، الکترونیک کاربرد دارد.
چسب پلی‌اورتان (PU) :
با شیشه، چوب، لاستیک سازگاری دارد و مناسب برای چسبندگی منعطف، چسبندگی ناهمگن،سطوح بزرگ، مقاومت در برابر رطوبت، با استفاده از یک المان چسب، چسب با رطوبت بالا، پلیمری می‌شود (خشک شدن آهسته)، مقاومت شیمیایی خوب، مقاومت دمایی خوب تا سقف ۹۰ درجه سلسیوسمی باشد.
چسب اورتان :
با لاستیک، نئوپرین سازگاری دارد و مناسب برای چسبندگی ناهمگن، مونتاژ منعطف، ضد آب می باشد.
چسب سیلیکون :
با شیشه، فلز، سیمان، چوب، لاستیک، سرامیک، پرسلان، پلی‌آمید، پلی‌اورتان گسترده سازگاری دارد و مناسب برای چسباندن شیشه به متریال‌های مختلف، پلیمری شدن چسب با رطوبت بالا (خشک شدن آهسته)، مهر و موم خوب، مقاومت خوب در برابر شرایط آب و هوایی، مقاومت خوب در برابر حلال‌ها، قابلیت نفوذ گاز می باشد. در نجاری، ساخت و ساز کاربرد دارد.
چسب متیل متاکریلات (MMA) :
با پلاستیک، فلز،ترموپلاستیک، پلیمر، کمپوزیت، چوب … سازگاری دارد و مناسب برای محل اتصال شفاف،
بدون نیاز به تنظیم سطح مورد نظر قبل از چسباندن، موجود در حالت سخت، نیمه‌سخت یا انعطاف‌پذیر، چسبندگی ناهمگن، مقاومت مکانیکی بالا، مقاومت خوب در برابر ضربه، مقاومت خوب در برابر دمای پایین (تا منفی ۴۰ درجه سلسیوس)می باشد. در هوافضا،خودروسازی کاربرد دارد.
